Cẩm nang sức khỏe
Sâu răng là gì? Sâu răng có phải như con ròi không?
Sâu răng là gì? Sâu răng là một bệnh phá hoại cấu trúc của răng. Nếu không được chữa trị, bệnh này có thể dẫn đến đau răng, rụng răng, nhiễm trùng, và tử vong đối với những ca nặng. Hiện nay trên mạng có những video về hình ảnh con sâu răng nhìn giống như con sâu. Nhưng thực tế có như vậy không? Hãy cùng Đông y Thiên Phúc tìm hiểu về con sâu răng nhé.
Bệnh sâu răng có một lịch sử dài, với các căn cứ cho thấy nó đã xuất hiện từ thời kỳ đồ đồng, đồ sắt, thời Trung Cổ, và thậm chí trước cả thời kỳ đồ đá mới. Người ta đã liên hệ những đợt bệnh sâu răng lan rộng mạnh nhất với các thay đổi về chế độ ăn. Ngày nay, bệnh sâu răng vẫn là một trong những bệnh thường gặp nhất trên khắp thế giới.
Có nhiều cách phân loại các dạng sâu răng. Tuy rằng thể hiện có thể khác nhau, các nhân tố rủi ro và sự tiến triển của các dạng sâu răng khác nhau vẫn hầu như là tương tự nhau. Ban đầu, bệnh có thể thể hiện ở một vùng nhỏ có độ xốp (chalky), cuối cùng phát triển thành một lỗ hổng lớn màu nâu. Tuy đôi khi người ta có thể trực tiếp nhìn thấy vùng bị sâu, nhưng tia X quang thường được dùng để kiểm tra những vùng răng khó nhìn thấy hơn và để đánh giá mức độ tổn thương của răng.
Bệnh sâu răng do một số loại vi khuẩn tạo axit gây ra (cụ thể là các loài Lactobacillus, Streptococcus mutan, và các loài Actinomyces). Các vi khuẩn này gây tổn thương cho răng trong môi trường có các carbohydrate lên men được, ví dụ như các loại đường sucrose, fructose, and glucose. Chứ không phải do con sâu răng ăn như trong 1 số video trên mạng.
Tìm hiểu về các vi khuẩn sâu răng
Streptococcus mutans
Cho đến nay Streptococcus mutans được xem là tác nhân chính gây ra sâu răng. Vi khuẩn này lên men carbohydrate tạo ra acid, làm pH giảm xuống < 5, sự giảm pH liên tục có thể đưa đến sự khử khoáng trên bề mặt răng, làm mất vôi ở các mô cứng của răng, khởi phát quá trình sâu răng. Những bằng chứng về vai trò của S.mutans đối với sâu răng có thể được tóm tắt như sau:
Cơ chế chính xác để S.mutans bám dính và tích tụ trên bề mặt thì chưa rõ nhưng S.mutans được nghĩ là yếu tố gây bệnh vì chúng có khả năng tạo glucans ngoại bào từ sucrose. Tuy nhiên nhiều loại vi khuẩn có thể tổng hợp polysaccharide như glucans hoặc destrans lại không thể gây sang thương sâu răng. Có lẽ có những yếu tố khác ảnh hưởng đến độc lực của S.mutans. Người ta nhận thấy, S.mutans chứa những phân tử polypeptide có thể tạo liên kết đồng hóa trị, đó có thể là phương tiện để vi khuẩn bám dính vào bề mặt răng.
Vi khuẩn Lactobacilli
Lactobacilli là những vi khuẩn sống hoại sinh ở thực vật và sản phẩm của động vật (chẳng hạn như sữa). Chúng có khả năng dung nạp môi trường acid, vì thế được cho là có liên quan đến tiến trình sâu răng.
Lactobacilli hiện diện thường trú trong khoang miệng nhưng chỉ chiếm ít hơn 1% hệ vi sinh thường trú ở miệng. Mức Lactobacilli trong nước bọt phụ thuộc vào thói quen ăn uống và có tương quan với việc sử dụng thức ăn carbohydrate. Lactobacilli lên men carbohydrate tạo thành acid và có thể sống tốt trong môi trường acid. Lactobacilli thường được phân lập từ bên dưới sang thương sâu răng, nơi pH có khuynh hướng acid.
Quan niệm Lactobacilli giữ vai trò chính trong tiến trình sâu răng đã thống trị trong khoảng 35 năm. Người ta lập luận rằng lactobacilli vừa có khả năng sinh acid vừa dung nạp acid nên có thể tăng trưởng trong môi trường pH thấp của mảng bám và sang thương sâu. Tuy nhiên, không nhiều người chấp nhận học thuyết Lactobacilli là tác nhân gây sâu răng. Khi người ta phân tích được thành phần vi khuẩn mảng bám răng thì nhận thấy Lactobacilli chỉ chiếm tỉ lệ rất nhỏ (1/10.000) trong hệ vi sinh mảng bám. Hơn nữa, lượng acid có thể tạo ra từ số lượng Lactobacilli rất nhỏ trong mảng bám hầu như không đáng kể so với lượng acid do các vi khuẩn sinh acid khác tạo ra. Mức tăng trưởng cao trong răng sâu hoạt động cũng không thể xác định vai trò nguyên nhân của Lactobacilli, mặc dù chúng có thể tham gia thứ phát vào tiến trình sâu răng. Có thể giải thích một cách khác là tình trạng mảng bám dẫn đến sâu răng cũng tạo thuận lợi cho Lactobacilli phát triển. Chính vì thế một số người cho rằng Lactobacilli là hệ quả hơn là nguyên nhân khởi phát sâu răng.
Vi khuẩn Non-mutans streptococci
Về cơ bản, không có dữ liệu nào cho thấy vai trò gây bệnh sâu răng ở người của S.sanguinis hay S.salivarius. Trên thực tế, có một vài bằng chứng cho thấy có mối liên hệ nghịch giữa sự gia tăng S.sanguinis và S.mutans liên quan đến sự phát triển sang thương sâu răng
Vi khuẩn Candida albicans
C.albicans là loại nấm phổ biến nhất ở cơ thể người, được tìm thấy trong miệng khoảng 40% ở người bình thường (Arendorf 1979) và 75% ở người mang hàm giả (Budtz-Jlrgensen 1975). Nhiều nghiên cứu cho thấy mối liên hệ giữa C.albicans và sâu răng. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là C.albicans hoạt động như một tác nhân gây sâu răng hay chỉ đóng vai trò tồn tại như một loại vi khuẩn hoại sinh. Nghiên cứu của Samaranayake (1986), Cannon (1995), Sen (1997) và Makihira (2002) đã cho thấy C.albicans có khả năng sản xuất acid hữu cơ và tiết enzym tiêu hủy collagen của ngà răng, do đó C.albicans không những làm mất khoáng mô răng mà còn phá hủy những cấu trúc hữu cơ của ngà răng. Vì vậy cần chú ý vai trò của C.albicans trong sự tiến triển của sâu răng.
